طرح یادگیری مشارکتی
تسهیلگران معیشت پایدار
طرح یادگیری مشارکتی تسهیلگران معیشت پایدار ابتکار بنیاد توسعه کارآفرینی در آموزش اجتماع محور آنلاین در مواجهه با همهگیری کووید-۱۹ است. این طرح یک دوره جامع آموزشهای نگرشی -مهارتی در حوزه تسهیلگری، توسعه جماعتمحور و توسعه پایدار با رویکرد کسبوکارهای گروهی، محلی، و … است.
این دوره فشرده آنلاین که شامل کارگاههای آموزشی، تمرینهای فردی و گروهی، و تعامل و شبکهسازی است، برای توانافزایی تسهیلگران و نهادهای محلی جهت ارتقاء کمی و کیفی پروژههایی که اختصاصا در حوزه معیشت پایدار تعریف میشوند، طراحی و اجرا شده است. شرکتکنندگان این پروژه عمدتا در سه استان خراسان جنوبی، خوزستان و سیستان و بلوچستان هستند.
با پایان همهگیری کوید-۱۹ بنیاد آموزش تسهیلگری را با تمرکز بر یادگیری و توانافزایی مشارکتی تسهیلگران بومی و محلی در استان سیستانوبلوچستان، و به صورت حضوری در دست اجرا دارد.
گزارش سه فاز ابتدایی این پروژه را در زیر میتوانید بخوانید.
ضرورت انجام طرح
بدلیل شرایط نابسامان اقتصادی حاصل از شیوع بیماری کرونا و عوامل متعدد دیگر شاهد افزایش تمایل عمومی جامعه جهت انجام فعالیتهای خیرخواهانه مرتبط با جوامع محلی بویژه با رویکرد اشتغالزایی هستیم که منجر به تعریف پروژههای متعدد و انبوه اقداماتی در این زمینه شده است. ولیکن به جهت عدم توجه به وجوه کارشناسانه و الزامات ایجاد تغییر پایدار در جوامع محلی، خسارتهای ناخواستهای به این جوامع توسط برخی از افراد خیرخواه و فعال تحمیل شده و در عین حال اغلب این قبیل پروژهها با عدم موفقیت نیز همراه بوده است. معمولا خیرین در تیمهای مشورتی خود و در اتاقهای دربسته، بدون حضور اعضای جامعه محلی نقشه راهی جهت کمکرسانی به مناطق مورد نظر خود طراحی میکنند. این روش خود تقویت کننده بحرانها در جوامع محلی است.
تحقیقات نشان داده است که عامل عدم موفقیت بسیاری از پروژههای اجتماعی بدلیل عدم مشارکت اعضای جامعه محلی و یا مشارکت کم آنها در شناسایی نیازها و مسائل، انتخاب راه حلها، و بطور کلی غیبت آنها در فرآیند تصمیم سازی است. یکی از مهمترین عواملی که میتواند به جلب مشارکت جامعه محلی کمک کند و مانع از غیبت آنها در فرآیند تصمیمسازی شود وجود تسهیلگران محلی آموزش دیده است.
لذا بنیاد جهت کاهش این قبیل خسارت و برای بهبود اثر بخشی فعالیتهای خیرخواهانه در جوامع محلی یک دوره جامع آموزشهای نگرشی-مهارتی تحت عنوان دوره یادگیری-مشارکتی تسهیلگران معیشت پایدار برای توان افزایی تسهیلگران و نهادهای محلی جهت ارتقاء کمی و کیفی پروژههایی که اختصاصا در حوزه معیشت پایدار تعریف میشوند، در سه فاز طراحی کرد. تا از این طریق نیروهای محلی در تعامل موثرتر با خیرین مسیر تغییر و توسعه جامعه خود را تسهیل کنند. این پروژه در سه استان خراسان جنوبی، خوزستان و سیستان وبلوچستان در حال پیگیری است.
فاز اول این آموزشها از طریق فضای مجازی در سه سطح
۱) مهارتهای عمومی تسهیلگری (۲۲ ساعت)
۲) تسهیلگری در توسعه پایدار معیشت محلی با مبنای نظری جماعت گرایی (۱۴ ساعت)
۳) تسهیلگری در حوزه کسب و کار (۱۴ ساعت) در بصورت همزمان در پلت فرم اسکای روم و یک فضای پشتیبان در واتس اپ اجرا میشود.
باتوجه به اهمیت مشارکت فراگیران در فرآیند یادگیری تسهیلگران اجرایی دوره با طراحی ۳۰ فعالیت گروهی در طول دوره، تشکیل ۱۲ گروه واتس اپی و معرفی منابع جهت مطالعه و گفتگو تلاش شده است تا حداکثر فرصت تعامل و مشارکت برای فراگیران فراهم شود.
همچنین جهت امکان بهبود مستمر فرآیندهای اجرایی دوره جلسات منظمی با مشاوران علمی و مشاوران بومی-منطقهای تشکیل و درعین حال ۱۵ ارزیابی کمی و ۵ ارزیابی کیفی در طول دوره برگزار میشود.
شرح پروژه
هدف اصلی:
توان افزایی ۳۰ نفر تسهیلگر بومی برای ارتقای کمی و کیفی پروژههای توسعه جامعه محلی با رویکرد توسعه کسب و کار در سه استان خراسان جنوبی، خوزستان و سیستان و بلوچستان در پایان فاز سوم
اهداف عملیاتی تعریف شده در فاز اول پروژه عبارتند از:
۱- تولید محتوای آموزشی-مهارتی جهت توان افزایی تسهیلگران بومی به میزان ۱۰۰ ساعت
۲- ارائه ۵۰ ساعت محتوای آموزشی و ۵۰ ساعت فرصت کسب مهارتهای مرتبط در بستر مجازی برای ۷۰ نفر
۳- انتخاب افراد مستعد و علاقهمند از میان شرکتکنندگان برای ورود به فاز بعدی پروژه
اهداف پروژه
جوانان علاقهمند به یادگیری تسهیلگری در سه استان خراسان جنوبی، خوزستان و سیستان و بلوچستان که
الف) بصورت تخصصی در حوزه تسهیلگری معیشت پایدار قصد فعالیت دارند
ب) دارای سابقه حداقل ۲ تا ۵ سال فعالیت های اجتماعی در پروژههای توان افزایی باشند
ج) عضویت فعال در یک سازمان مردم نهاد در جامعه هدف
همچنین درصدی از سهمیهای پذیرفته شدگان در دوره برای سایر استانها در نظر گرفته شده بود تا از این طریق بتوان گامی در جهت توسعه فعالیتهای بنیاد در سالهای آتی در مناطق جدید فراهم آید.
طی فرآیند طراحی شده از فراخوان تا ثبتنام نهایی
نام استان | نام شهرستانها | تعداد | |
۱ | خراسان جنوبی | بشرویه، بیرجند، خضری دشت بیاض، خوسف، سرایان، طبس، فردوس، قائن | ۲۰ نفر |
۲ | خوزستان | آبادان، اهواز، بهبهان، خرمشهر، دزفول هفتکل | ۱۹ نفر |
۳ | سیستان و بلوچستان | ایرانشهر، بنجار، راسک، زابل، زاهدان، سراوان، سرباز، فنوج، نگور، هیرمند | ۲۲ نفر |
۴ | سایر استان ها | ایلام، بوشهر، تهران، چهارمحال بختیاری، خراسان رضوی، کرمان | ۱۳ نفر |
جامعه هدف
با تهیه پروپوزال اولیه و انجام مذاکرات جهت جذب حامی مالی، برای اجرای موفق دوره با مختصات طراحی شده، به یک ساختار تیمی شفاف، منسجم و چابک نیاز بود. به همین منظور تیم اجرای طرح در یک فرآیند تعاملی و با صرف حدود ۵۰ نفر-ساعت به یک تقسیم کار با شرح وظایف و مسئولیتهای مشخص و مکتوب رسید. سپس جدول زمانی اقدامات اجرایی در قالب هماهنگی اجرائیات و اقدامات لازم جهت طراحی و تولید محتوا بصورت تفکیک شده تنظیم شد. به جهت اهمیت دستیابی به مخاطبان اصلی و انتخاب شرکتکنندگان در دوره فرآیند طراحی و اجرای فراخوان با کمک مشاوران علمی و بومی-منطقهای به دقت اجرا شد. با اخذ نظرات کارشناسی در دو بخش شیوه ارزیابی روشمند متقاضیان جهت ورود به دوره و انتخاب پلتفرم آموزشی با مشاوران مربوطه رایزنیهایی صورت گرفت و در نهایت فرآیند طراحی و اجرای دوره مطابق جدول آموزشی تدارک دیده شده اجرا شد.
مراحل انجام طرح
۱) ارائه ۵۰ ساعت آموزش با رویکرد یادگیری مشارکتی به ۷۰ نفر از فراگیران
۲) تقویت و گسترش شبکه مدرسین و مشاورین پروژههای آموزش تسهیلگری بطور ویژه در بخش معیشت پایدار در بنیاد
۳) تولید محتوای آموزشی اختصاصی تسهیلگری در حوزه معیشت پایدار
۴) توسعه ظرفیت کارشناسی تسهیلگران آموزش دیده در حوزه تخصصی معیشت پایدار
۵) گسترش و تقویت شبکه همکاری سمنها و تسهیلگران آموزش دیده بین سه استان هدف
۶)گسترش شبکه ارتباطی تسهیلگران بنیاد در سه استان هدف
۷)ایجاد فضای تعاملی و به اشتراک گذاری تجربیات بومی فراگیران در فضای مجازی با یکدیگر
۸) تقویت مهارتهای ارتباطی در فضای مجازی که تسهیلکننده ایجاد و حفظ روابط پایدار در شبکه تسهیلگران معیشت پایدار در استانهای مختلف دوران کرونا
نتایج طرح
نهادهای همکاران بنیاد در این طرح:
-شرکت آرین رشد افزا و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری بعنوان حامی مالی
– گروهی از سمنهای استان های هدف نیز بعنوان مشاوران بومی-منطقهای به تفکیک در:
– استان خراسان جنوبی: بنیاد توسعه فرهنگی سپهر و موسسه فرهنگی مذهبی بیت الزهرا؛
– در خوزستان: موسسه بهار خرمشهر، خانه سازمان های مردم نهاد خوزستان و جمعیت زنان کارآفرین سبزخوزستان؛
– در سیستان و بلوچستان: موسسه توسعه پایداراردیبهشت، موسسه مهرطاها و خانه هدی
همکاران و مشاوران طرح
– خانم ثریا حبیبی بعنوان یک تسهیلگر با تجربه در مناطق کمتر برخوردار
– خانم حمیرا حبیبی بعنوان نماینده حامی مالی
– آقای دکتر سعید مدنی، آقای دکتر هادی نوتاش و خانم فیروزه صابر بعنوان مشاوران علمی
– آقای دکتر هادی فرحزادی معاونت نیروی انسانی سازمان مدیریت صنعتی بعنوان مشاور ارزیابی، مصاحبه و انتخاب فراگیران،
– آقای وحید ملایی مدیرعامل سایت فرایاد بعنوان مشاور آموزش مجازی
– خانم آنا یارعلی بعنوان مشاور شناسایی سمنهای بومی همکار در مناطق جامعه هدف