طرح توسعه جامعه محلی

گزارش “نشست دست در دست سیستان”

چکیده ای از بحث خانم فهمیه بهرامی :
فقرا در زندگی خود با محرومیت‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، نداشتن شغل و درآمد کافی، محرومیت از امکانات رفاهی مثل خانه و خودروی مناسب، محرومیت از امکانات آموزشی و بهداشتی و… که همواره در مطالعات فقر از آنها یاد می‌شود از جمله آنهاست. اما یکی از محرومیت‌هایی که کمتر مورد توجه قرار گرفته، محرومیت از سرمایه اجتماعی است. فقرا به واسطه این محرومیت در واقع از زندگی اجتماعی طرد و یا در شدیدترین حالت خود، حذف می‌شوند. ارتباطاتشان با جامعه محدود می‌شود و از مشارکت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی محروم می‌گردند. طرد اجتماعی، به فقر دامن می‌زند، انزوا، تنهایی و ایزوله شدن در محیط‌ های بسته خانوادگی و محلی و یا قطع پیوندهای خویشاوندی در اثر مهاجرت از جایی به جای دیگر، دشواری‌های زندگی را بیشتر می‌کند. تجربه‌های جهانی نشان داده است، سیاست‌های ادغام فقرا در جامعه، نه تنها در پیشگیری از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مؤثر بوده، که راهکاری برای کاهش فقر نیز محسوب می‌شود.

چکیده ای از بحث آقای مصطفی نوذری
در یک دهه اخیر شکاف های اجتماعی متعدد در کشور ایران چنان عمیق تر شده که برخی از جامعه شناسان از دو جامعه ای شدن ایران سخن میگویند شکاف میان مرکز و حاشیه ، جامعه مدنی مذهبی و غیر مذهبی، ثرمند و فقیر و مانند آن.
نهاد مدرسه به عنوان اصلی ترین سنگر جامعه پذیری میتوانست با وفا کردن به پیمان آموزش عمومی قانون اساسی در تربیت نسلی از شهروندان پل ساز که برای ترمیم شکاف های موجود در جامعه احساس مسئولیت کند موثر باشد. اما سیاستهای خصوصی سازی آموزش در چهل سال اخیر به گونهای پیش رفته که اکنون مدارس غیر انتفاعی خود به عامل ایجاد شکاف اجتماعی و دامن زدن به زیست گل خانهای طبقات متمایز تبدیل شده اند.
در این بحث ضمن ارائه یک تجربه زیست از حضور هم زمان در حوزه آموزش مدارس غیر انتفاعی و فعالیت های توسعه محلی در سازمان های مرم نهاد از این مسئله پرسش شد که آیا با تفلیق این دو حوزه دور از هم و باز کردن پای فعالیت اجتماعی به طرح درس های مدارس می توان در تربیت نسلی کوشید که برای پل سازی در میان دره های عمیق شکاف اجتماعی ایران به میزان بیشتری آماده باشند.

در پایان سخنرانی ها ساناز قربانی نیز به عنوان مدیر پروژه ایجاد گروه های خودیار در سیستان به شرح پروژه که با حمایت موسسه نوید در حال اجراست پرداخت. این طرح با هدف ایجاد ۳۰ گروه خودیار و ۳ الی ۵ نهاد در دو منطقه سیستان و زاهدان از سال ۱۴۰۲ در حال اجرا است.
وی اشاره کرد در این پروژه بنیاد با گروه خودیار آغاز میکند و با ایجاد نهاد از منطقه خارج میشود.
هم چنین در این نشست تسهیلگران و اعضای گروه خودیار به بیان تجربیات خود در پروژه پرداختند. چکیدهای از نظرات تسهیلگران و اعضای گروه خودیار در این نشست:
-در بخش سیستان پروژه های توسعه ای بسیاری انجام شده است اما الگوی بنیاد بسیار فکر شده و پایدار است.
-نکته بسیار مهم در پروژه بنیاد اهمیتی آموزش است هم برای تسهیلگران هم برای اعضای گروههای خودیار
-ما در روستا از کنار هم رد میشدیم و فقط در عروسی ها و عزاها کنار هم بودیم اما الان با هدف کنار هم جمع میشویم آموزش میبینیم حتی با هم اردو هم میرویم.
-در روستای ما همه زنان به صورت فردی سوزن دوزی میکردند اما درآمدی نداشتند و هم اکنون از این هنر خود درآمد دارند.
-در روستایی کار را با بنیاد شروع کردیم که هیچ مسئول دولتی به آن ورود پیدا نمیکرد اما هم اکنون مسئولین دولتی این روستاها را میشناسند و برای دادن امکانات به ما تسهیلگران زنگ میزنند.
-ما ۶ ماه است که در روستای خود در حال آموزش هستیم.
-با حضور در نمایشگاه متوجه شدیم چه محصولاتی فروش بیشتری دارد مثلا اکثرا مشتریان کار با جنس الیاف طبیعی را دوست دارند و با توجه به عدم دسترسی ما به پارچه خوب در زابل باید فکری برای تهیه پارچه بکنیم.
-برای آمدن به تهران بسیار مشکل داشتم خانواده به خصوص پدر و بردار کوچکترم اجازه نمیدانند اما با صحبتهای تسهیلگر راضی شدند این رویداد باعث شد کمی از خجالتی بودن در بیایم و این مهمترین دستاورد برای من است.
-قبل از نمایشگاه خیلی استرس داشتم ولی در حین نمایشگاه به ما خیلی خوش گذشت به خصوص اینکه من یاد گرفتم داستان پشت محصولات را تعریف کنم.