پهناورترین استان ایران در کمای زیستمحیطی
همزی: آب، خاک، هوا؛ اینها سه عنصر اصلی تشکیل دهنده محیط زیست هستند. اگر در هر محدودهای، هر کدام از این سه عنصر با اخلال و آلودگی مواجه شوند، آن محدوده را دارای معضل محیط زیست میدانیم و بحران زمانی به اوج میرسد که هر سه این عناصر با چالشهایی مواجه باشد.
سیستان و بلوچستان پهناورترین استان ایران است. طول شمال تا جنوب این استان بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر است و مساحت آن از بسیاری از کشورهای دنیا پهناورتر است و این وسعت زیاد تنوع زیست محیطی فوقالعادهای را در این محدوده جغرافیایی رقم زده است. با این حال، بحرانهای متراکم و متعددی، این استان را به آیینه تمام قد مشکلات محیط زیستی تبدیل کرده است و گونههای جانوری و گیاهی و البته، انسانهای ساکن سیستان و بلوچستان را تهدید میکند. کم آبی، ریزگرد، توفان شن و ماسه، خشکسالی و… تنها بخشی از فهرست بلند بالای مشکلات محیط زیستی در استان سیستان و بلوچستان است. هامون مدتها است خشک شده است. هر بار که باد میوزد، شن و ماسهای به آسمان میرود که برای درهم کوبیدن زندگی ساکنان این منطقه کفایت میکند. بحران آب بیداد میکند. هنوز بیش از ۱۰۰۰ روستای این استان به شکل «سقایی» آبرسانی میشوند. روستاها یکی بعد از دیگری خالی از سکنه میشود. گونههای جانوری این استان از جمله گاندو، تمساح پوزه کوتاه که خاص این منطقه است در معرض انقراض قرار دارند. در این میان حتی توانی نیست که افغانستان را مجاب کند، آب را از هیرمند دریغ نکند!
در ماهی که گذشت، طوفان شن باعث شد تا سفر برخی از اعضای تیم بنیاد به منطقه زابل و زاهدان لغو شود و حضور ما دوشادوش زنان جوامع محلی این استان با مشکل مواجه شود.
سیستان و بلوچستان استانی «محروم نگاه داشته شده» است. بیابانزایی در آن بینظیر است اما امدادرسی ندارد. توان عمومی برای تقابل با فقر و ناتوانی اجتماعی و اقتصادی در این منطقه فعال شده است و اگرچه به هیچ وجه کافی نیست اما، سازمانهای مردمنهاد متعددی مانند «بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان» در این منطقه مشغول به فعالیت هستند و هرکدام با زاویه نگاه ویژه خودشان، متوجه دغدغهای خاص معطوف به این استان هستند. با این حال، حوزه محیط زیست چنان حوزه گستردهای است که در اکثر کشورهای دنیا هم متولی آن دولتها هستند. در ایران به عنوان یکی از کشورهایی که به شکل اساسی با بحران زیست محیطی دست به گریبان است و به تبع، در سیستان و بلوچستان که یکی از پر چالشترین استانهای ایران از این منظر است هم این دولت است که وظیفه اقدامی عاجل برای نجات زیست انسانها و حیوانات و گیاهان در این محدوده را برعهده دارد، نهادی که البته مدتهاست بسیاری نسبت به آن ناامید هستند.
بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان، به عنوان یکی از سازمانهای مردمنهادی که جامعه هدف خود را ساکنان جوامع محلی، به خصوص در استان سیستان و بلوچستان قرار داده است، وظیفه خود میدانست تا به مناسبت روز جهانی محیط زیست، بار دیگر نسبت به نابود شدن امکان زیست در پهناورترین استان ایران هشدار دهد.