الگوهایی که کسب و کارهای سال ۲۰۲۱ و فراتر از آن را تعریف خواهند کرد
هنجار بعدی از راه می‌رسد:
الگوهایی که سال ۲۰۲۱ و فراتر از آن را تعریف خواهند کرد
همه‌گیری کووید-۱۹ جهان را تغییر داده و آثار آن پابرجا باقی خواهد ماند. در این گزارش به عواملی پرداخته می‌شود که رهبران کسبوکار در حالی که برای این هنجار بعدی آماده می‌شوند، باید آن را در ذهن داشته باشند.
کوین اسنیدر و شوبام سینگال
منتشر شده توسط شرکت مشاوره مکینزی و شرکا ژانویه ۲۰۲۱، ترجمه در بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان
ترجمه: شبنم قره‌گوزلو
سال ۲۰۲۱ سال گذار خواهد بود. اشخاص، کسب‌وکارها، و جامعه به‌جز در موارد فجایع غیرمنتظره، می‌توانند به جای دست‌وپا زدن در حال، به دنبال شکل دادن آینده خود باشند.
این بحران موجی از نوآوری را برانگیخته و نسلی از کارآفرینان را به وجود می‌آورد
حق با افلاطون بود: ضرورت واقعا مادر ابتکار است. در طول بحران کووید-۱۹، یکی از زمینه‌هایی که شاهد رشد چشمگیری بوده، دیجیتالی‌سازی است، به معنای همه چیز از خدمات آنلاین مشتریان گرفته تا دورکاری، تا بازآفرینی زنجیره تامین، تا استفاده از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی برای بهبود عملیات. خدمات درمانی هم با پزشکی از راه دور و پیشرفت زیست‌داروها، به طور قابل توجهی تغییر کرده است.
اختلال فضایی برای کارآفرین‌ها ایجاد می‌کند؛ و این همان اتفاقی است که، به طور خاص، در آمریکا در جریان است، و نیز در اقتصادهای بزرگ دیگر. اعتراف می‌کنیم که وقوع این اتفاق را پیش‌بینی نکرده بودیم. به هر حال، در طول بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸، شکلگیری کسب‌وکارهای کوچک کاهش یافت، و تنها در رکودهای اقتصادی سال ۲۰۰۱ و ۱۹۹۰ اندکی رشد کرد. با این حال، این بار، سیلی واقعی از کسب‌وکارهای کوچک جدید به راه افتاده است. فقط در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰، بیش از ۱٫۵ میلیون ثبت کسبوکار جدید در آمریکا وجود داشت؛ تقریبا دوبرابر مقدار مشابه همین دوره در سال ۲۰۱۹٫
بله، بسیاری از این کسب‌وکارها تشکیلاتی یکنفره هستند که می‌توانند به همین صورت هم باقی بمانند؛ مثلا سرآشپز یک رستوران را در نظر بگیرید که تهیه غذا راه انداخته یا یک فارغ‌التحصیل دانشگاهی با یک اپلیکیشن جذاب. بنابراین جالب است که حجم «برنامه‌های کسبوکار با تمایل بالا» (مواردی که با احتمال زیادی به کسب‌وکارهای سودآور تبدیل می‌شوند) نیز به‌شدت افزایش یافته است؛ یعنی بیش از ۵۰ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۹٫ فعالیت سرمایهگذاری مخاطره‌آمیز در نیمه اول سال ۲۰۲۰ تنها اندکی پایین آمد.
اتحادیه اروپا چنین پاسخی را ندیده است، شاید به این دلیل که استراتژی بهبود آن بر محافظت از مشاغل (نه درآمد، مانند ایالات متحده) تاکید دارد. گفته می‌شود، فرانسه در ماه اکتبر شاهد شکلگیری ۸۴۰۰۰ کسبوکار جدید بود، یعنی بالاترین مقداری که تاکنون ثبت شده است، و ۲۰ درصد بیشتر از همین ماه در سال ۲۰۱۹٫ آلمان هم شاهد افزایش کسب‌وکارهای جدید در مقایسه با سال ۲۰۱۹ بوده است؛ همچنین ژاپن. انگلیس جایی در این بین قرار دارد. یک نظرسنجی منتشرشده در نوامبر سال ۲۰۲۰ از ۱۵۰۰ فرد خوداشتغال نشان داد که ۲۰ درصد اظهار کردند احتمالا وقتی بتوانند، خوداشتغالی را کنار خواهند گذاشت. اما در عین حال، تعداد کسب‌وکارهای جدید ثبت شده در انگلیس در سه ماهه سوم ساال ۲۰۲۰، در مقایسه با سال ۲۰۱۹، ۳۰ درصد افزایش یافت، که نشان‌دهنده بالاترین افزایش مشاهده شده از سال ۲۰۱۲ است.
در کل، بحران کووید-۱۹ در حال ویران کردن کسب‌وکارهای کوچک بوده است. مثلا در ایالات متحده، در دسامبر سال ۲۰۲۰ نسبت به ابتدای سال، ۲۵٫۳ درصد کمتر به فعالیت خود ادامه دادند (کمترین مقدار مربوط به اواسط آوریل بود، که این رقم تقریبا نصف شد). درآمد حاصل از کسب‌وکارهای کوچک در آمریکا بین ژانویه و دسامبر ۲۰۲۰، بیش از ۳۰ درصد افت کرد. اما باید از هر جایی می‌توان خبر خوب به دست آورد، و نکته مثبت این است که وقتی بهبودی به‌دست آمد، الگوی مثبت در کارآفرینی میتواند نشانه خوبی برای رشد شغلی، و فعالیت اقتصادی باشد.
افزایش سودآوری با قابلیت دیجیتال، انقلاب چهارم صنعتی را تسریع می‌کند
راه برگشتی نیست. سرعت بالا در استفاده از فناوری، دیجیتالی‌سازی، و شکل‌های جدید کار کردن، قرار است پایدار باشد. بسیاری از مدیران گزارش دادند که درباره مواردی مانند ایجاد تعدیل نیروهای زنجیره تامین، بهبود امنیت داده، و افزایش استفاده از فناوری‌های پیشرفته در عملیات، ۲۰ تا ۲۵ درصد سریعتر از چیزی که فکر می‌کردند ممکن باشد، حرکت کردند.
این که چگونه همه اینها موجب سودآوری طولانی‌مدت می‌شود، تا وقتی داده‌های چند ماه دیگر ارزیابی شود، ناشناخته خواهد ماند. اما شایان ذکر است که سودآوری آمریکا در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰، به دنبال افزایش ۱۰٫۶ درصدی در سه ماهه دوم، ۴٫۶ درصد بالا رفت. سودآوری تنها یک عدد است، و البته یک عدد مهم؛ بخش بزرگی از رقم حیرت‌انگیز برای ایالات متحده در سه ماهه دوم بر اساس بیشترین کاهش‌های مشاهده شده از سال ۱۹۴۷ در تولید و ساعات بود. این نمونه به هیچ وجه غبطه‌برانگیز نیست.
مسلما در گذشته، یک دهه یا بیشتر طول می‌کشید که فناوری‌های تعیین‌کننده، از چیزهای جدید و جذاب به محرکه‌ای سودآوری تکامل پیدا کنند. بحران کووید-۱۹ این گذار را در زمینه‌هایی مانند هوش مصنوعی و دیجیتالی‌سازی، چند سالی سریعتر کرده است، و حتی در آسیا از این هم سریعتر. نظرسنجی مککینزی که در اکتبر سال ۲۰۲۰ منتشر شد، نشان داد که سه برابر محتملتر است که شرکت‌ها نسبت به قبل از بحران، حداقل ۸۰ درصد از تعاملات مشتریانشان را به صورت دیجیتالی انجام دهند.
این تحول همیشه هم یک فرآیند یکپارچه و ظریف نبوده است: کسب‌وکارها باید برای به‌کارگیری یا کنار آمدن با فناوری‌های جدید، تحت فشار شدید تقلا می‌کردند. نتیجه آن هم این بوده که بعضی از سیستم‌ها بدقواره از آب درآمده‌اند. به این ترتیب، چالش قریب‌الوقوع، حرکت از واکنش به بحران به سمت ساخت و نهادینه کردن آن چیزی است که تا کنون به خوبی انجام شده است. برای صنعت‌های مصرف‌کننده، و به طور خاص برای خرده‌فروشی، این موضوع میتواند به معنای ارتقای مدل‌های کسبوکار دیجیتال و کانال فراگیر باشد. برای بهداشت و درمان، موضوع سازماندهی گزینه‌های مجازی به‌عنوان هنجار مطرح است. برای بیمه، موضوع درباره شخصی‌سازی تجربه مشتری است. و برای نیمه‌رساناها، شناسایی و سرمایهگذاری در محصولات نسل بعد است. برای همه، فرصت‌های جدیدی در ادغام و تملیک و نیازی فوری برای سرمایهگذاری در ایجاد توانایی وجود خواهد داشت.
بحران کووید-۱۹ برای شرکت‌ها این ضرورت را ایجاد کرده که عملیات خود را مجددا مرتب‌سازی کنند؛ و البته فرصتی برای تغییرشکل این عملیات به آنها داده است. تا زمانی که این کار انجام شود، سودآوری بیشتری به دنبال آن خواهد آمد.
سفر تفریحی به وضع سابق برمی‌گردد اما سفر کاری عقب می‌ماند
افرادی که برای خوش گذراندن سفر می‌کنند، میخواهند دوباره این کار را انجام دهند. این الگویی است که در چین هم وجود داشته است. مدیرعامل یک شرکت بزرگ مسافرتی هنگام صحبت از رشد، به ما گفت که از سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰، کسبوکار «تقریبا به حالت عادی برگشته است». اما این حالت عادی متفاوت بود: سفرهای داخلی در حال افزایش بود، اما سفرهای بین‌المللی، تحت تاثیر محدودیت‌های مرزی مربوط به همه‌گیری و نگرانی‌ها در مورد سلامتی و امنیت، همچنان بی‌رونق بود. به‌طورکلی در چین، پر شدن ظرفیت هتل‌ها و تعداد مسافران در پروازهای داخلی بیش از ۹۰ درصد این مقادیر در سال ۲۰۱۹ بود و در انتهای ماه آگوست و در طول هفته طلایی تعطیلات ماه اکتبر، بیش از ۶۰۰ میلیون نفر به جاده زدند، یعنی حدود ۸۰ درصد این رقم در سال گذشته. سفرهای داخلی، به دلیل اطمینان از اقدامات ایمنی و بهداشتی کشور، تقریبا به مقدار پیش از همه‌گیری بازگشته، و سفرهای داخلی درجه یک در واقع از آن هم پیشتر رفته است.
طبق تعریف، سفر تفریحی یک سفر اختیاری است. اختیار در سفرهای کاری کمرنگتر است. در سال ۲۰۱۸، هزینه‌های سفر تجاری به ۱٫۴ تریلیون دلار رسید، که بیش از ۲۰ درصد هزینه کل در بخش مسافرت و گردشگری بود. این سفرها همچنین سهم نامتناسب سود به ارمغان می‌آورند؛ به عنوان مثال، ۷۰ درصد درآمدهای جهانی برای هتل‌های درجه یک. با این حال، در دوران همه‌گیری و بعد از آن، یک سوال درباره سفرهای کاری وجود دارد: دقیقا چه زمانی این سفر لازم است؟ پاسخ تقریبا قطعی که وجود دارد این است که به اندازه قبل نیست. تماس‌های ویدیویی و ابزارهای همکاری که امکان، به عنوان مثال، کار از راه دور را فراهم کرده‌اند، توانسته‌اند جایگزین جلسات و کنفرانس‌های حضوری شوند.
نگاهی به موضوعات بزرگتر هم آموزنده است. تاریخ نشان می‌دهد که بعد از یک کسادی، سفرهای کاری، نسبت به سفرهای تفریحی، به زمان بیشتری برای بازگشت به حالت قبل نیاز دارند. مثلا بعد از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ بهبود سفرهای کاری بین‌المللی پنج سال طول کشید، در حالی که سفر تفریحی بین‌المللی با گذشت دو سال بهبود یافت.
احتمالا اول سفرهای کاری منطقه‌ای و داخلی به حالت قبل برخواهد گشت: بعضی از شرکت‌ها و بخش‌ها میخواهند به محض این که با خیال راحت بتوانند، فروش فردی و جلسات مشتری خود را از سر بگیرند. فشار رقبا هم ممکن است در این موضوع نقش داشته باشد: وقتی یک شرکت به جلسات رودرروی خود بازگردد، رقبا نمی‌خواهند عقب بمانند. اما با همه این حرف‌ها، یک نظرسنجی از مدیران سفرهای کاری نشان داد که انتظار می‌رود هزینه سفرهای کاری در سال ۲۰۲۱ تنها نصف این مقدار در سال ۲۰۱۹ باشد. در حالی که مقدار خوبی از سفرهای کاری به حالت قبل برمی‌گردد، و رشد اقتصادی جهانی تقاضای جدید ایجاد خواهد کرد، اما مدیران در این زمینه فکر می‌کنند که این موضوع احتمالا هرگز به سطح ۲۰۱۹ نمی‌رسد.
به طور خلاصه، سفرهای تفریحی از میل انسان به کاوش و لذت ناشی می‌شوند، و این میل تغییری نکرده است. در واقع، از اولین کارهایی که افراد همزمان با رشد و پیشرفت انجام می‌دهند، سفر است؛ اول نزدیک به خانه و بعد مکان‌های دورتر. دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم شکوفایی جهانی روند معکوسی را پی خواهد گرفت یا کنجکاوی انسان از بین خواهد رفت. اما استفاده موثر از فناوری در طول دوره همه‌گیری -و محدودیت‌های اقتصادی که بسیاری از شرکت‌ها تا سالها پس از آن با آن مواجه خواهند شد- میتواند خبر از آغاز یک تغییر ساختاری بلندمدت در سفرهای کاری دهد.