skip to Main Content
  حمایت
برگزاری نشست آنلاین بررسی تجارب و چالش­‌های توانمندسازی اقتصادی زنان

برگزاری نشست آنلاین بررسی تجارب و چالش­‌های توانمندسازی اقتصادی زنان

تنظیم گزارش: شقایق نوروزی

نشست آنلاین بررسی تجارب و چالش­‌های توانمندسازی اقتصادی زنان در بستر جوامع محلی توسط بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان با همکاری معمارنت و مرکز مطالعات و تحقیقات دانشگاه تهران در تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۰ با حضور تعداد کثیری از مهمانان برگزار شد. در این نشست جناب آقای دکتر پویا علاءالدینی (رئیس موسسه مطالعات سیاست‌گذاری و تعاون دانشگاه تهران)، محمد سالاری (پژوهشگر اجتماعی و اقتصادی و مسئول بخش شهر معمارنت)، دکتر مریم کهن سال (پژوهشگر ارشد دانشگاه فنی برلین)، دکتر منیژه مقصودی (مدیر کارگروه مطالعات عشایری و زنان در مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران)، دکتر عبدارازق کاکار (فعال اجتماعی در حوزه توانمندسازی زنان در پاکستان)، ندا شمس (مدیر عامل بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان) و مرضیه حسن زهی (مدیرعامل خانه هدی زاهدان) به عنوان سخنرانان جلسه حضور داشتند.

رویکردهای گوناگونی برای دستیابی به توسعه جوامع محلی وجود دارد و این تنوع رویکرد براساس ویژگی­‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توجیه می­شود. نقش اعضای جوامع محلی در توان افزایی اقتصادی و اجتماعی و دستیابی به توسعه جوامع محلی بسیار مهم و اساسی است. بنابراین، بررسی رویکرد­های رایج نسبت به توسعه جوامع محلی مستلزم برقرای ارتباط میان مباحث نظری در سطح کلان و تجارب میدانی در سطح خرد می­‌باشد.

دکتر پویا علاءالدینی تاکید ویژه‌­ای بر لزوم توجه به ساختار­ها و سازوکار­های محلی و جماعت محور در سیاستگذاری اجتماعی کردند. جنبه­‌های جنسیتی فقر در ایران بطور واضح مشاهده می­‌شود که با افزایش میزان فقر گروه‌هایی که دسترسی اندکی به اشتغال داشته­اند همچون زنان آسیب دیده­‌اند. همچنین ایشان اشاره کردند ساز وکاری که تمرکز ویژه­‌ای بر فقرزدایی و ارائه خدمات اجتماعی با هدف توانمندسازی اقتصادی زنان در سطح محلات و جماعت­‌ها هرگز وجود نداشته‌­است. با بکارگیری سازوکار­های جماعت محور در محلات فرودست شهری خانواده­‌ها شناسایی و سرمایه اجتماعی آنها افزایش که منجر به شکل­گیری برنامه­‌های جماعت محور پایدار می­‌شود. با تدوین چنین برنامه­هایی می­توان انتظار شکل­گیری سایر برنامه­‌ها و سیاست­‌ها را داشت.

محمد سالاری در ارتباط با عاملیت بخشیدن به زنان در برنامه­‌ریزی­‌های توانمندسازی اقتصادی زنان صحبت کردند. هرگونه سیاستگذاری در مباحث مربوط به اشتغال و توسعه­ اقتصادی می­‌بایست برای زنان صورت گیرد زیرا نرخ مشارکت اقتصادی مردان به بالاترین میزان خود رسیده‌­است. نمی­‌توان گفت زنان در فعالیت­های اقتصادی مشارکت نکرده‌­اند بلکه آنها با موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روبه روشدند که ما از آن به عنوان آپارتایدهای جنسیتی یاد می­‌کنیم. در ارتباط با توانمندسازی اقتصادی زنان مقامات محلی در تدوین و ساستگذاری برنامه­‌ها کمترین میزان دخالت را داشته باشند و اجازه دهند فرایند­های خود بخودی شکل گیرد. نیازی به تدوین برنامه‌­ای مدون و یکسان برای توانمندسازی زنان نیست بلکه اجازه دهیم جوامع محلی با توجه به امکانات و پتانسیل­‌ها برنامه‌­ریزی نمایند.

دکتر مریم کهن سال بر اهمیت وجود رویکرد میان رشته‌­ای در توسعه جوامع محلی با ارائه­ نمونه موردی طرح مسئله­‌ای برای فرحزاد تاکید کردند. هدف اصلی این طرح پیشنهادی افزایش زیست­پذیری محله با بکارگیری مدلی اقتصادی و اجتماعی برای مدیریت بازیافت پسماند بود. بدنبال بکارگیری اقداماتی و راهکارهایی بودیم که چگونه کاربرد محله ارتقا داده­ شود و با چه تمهیداتی می­توان تله فقری که خانوارهای محله با آن مواجه هستند را کاهش داد. در حال حاضر اجرای این طرح پیشنهادی با مدیریت شهری امکان پذیر نیست زیرا حل این مسئله می­بایست توسط اعضای جامعه محل و یا متخصصان در زمینه‌­های گوناگون که خواهان حل این مسئله بصورت عمیق و ریشه­ای هستند. همچنین ایشان در سخنان پایانی خود اشاره کردند مسئله­‌های مشارکت محور در توسعه مادامی که برنامه­‌ریزان و سیاستگذاران اصرار به حل مسئله در بازه زمانی کوتاه مدت دارند تحقق نمی‌­یابد.

دکتر منیژه مقصودی تجربیات خود را در ارتباط با تکنیک­‌های تسهیلگری با نگاهی به تجربه معدن طلا در قروه کردستان  به اشتراک گذاشتند. در این طرح کشف لایه­‌های طلا با همکاری شرکت بین المللی … انجام شد که پس از آن لزوم انجام مطالعات اجتماعی در منطقه شکل گرفت. پروژه بهداشت بصورت سالانه در آن منطقه با هدف ارزیابی تاثیر تغییرات آب و هوایی بر سلامت و بهداشت افراد روستایی اجرا می­‌شد.  روش مشارکتی روستایی که مداخله­‌ای با هدف توانمندسازی و افزایش مشارکت جامعه محلی با تاکید بر گروههای ایزوله (پیرامون) بکارگرفته شد. نیاز سنجی باعث سوق یافتن کمک­‌های بلاعوض به سمت نیاز­های روستاییان و احداث کلینیک بهداشتی با حضور پزشک مرد و زن شد. بسیاری از زنان نیز به عنوان نیروی کار در منطقه قروه مشارکت می­‌کردند. حضور اهالی روستا بویژه زنان در جلسات ماهیانه با هدف آگاهی و اطلاع رسانی به سایر افراد صورت می­‌گرفت. علاوه بر ارائه­ی گزارش­‌های آخر سال به شورای اسلامی، اطلاعات پروژه بصورت عملی برای همه­ اهالی ارائه می­‌شد.

دکتر عبدالرازق کاکار سخنرانی خود را در ارتباط با نگاه به نقش زنان در توسعه روستایی مطرح کردند. یکی از کارآمدترین اقدامات برای توانمندسازی زنان پرورش چهارپایان بدلیل نیاز به سرمایه اندک، دسترسی آسان به بازار­های محلی و توانایی بالقوه زنان روستایی در پرورش چهارپایان است. فقر زنان روستایی در سطوح مختلف رخ می­‌دهد و  عدم دسترسی به منابع آموزش و بازار مسائل اصلی فقر آنها در نظر گرفته می­‌شود. توانمندسازی زنان در دو سطح کسانی که چهارپایان را پرورش می­دهند و افرادی که با فروش آنها کسب درآمد می­‌کنند صورت می‌گیرد. این توان افزایی علاوه بر دارا بودن مزیت اقتصادی، تامین نیاز­های غذایی، افزایش تاب­آوری، سلامت افراد جامعه را تضمین می­‌نماید و با محیط زیست سازگار است.

ندا شمس و مرضیه حسن زهی به نقش جامعه محلی در پایدارسازی اثرات طرح­‌های توسعه جماعت محور اشاره کردند. یکی از اهداف اصلی توسعه پایدار پایداری اجتماعی است که رابطه نزدیکی با مشارکت­‌پذیری و عدالت اجتماعی دارد. مسئله مشارکت­پذیری در برنامه­‌های توسعه جماعت محور یکی از الویت­‌های اساسی است. بنیاد توسعه کارآفرینی با ایجاد نهاد­های محلی که توسط خود اعضای جوامع محلی اداره می­‌گردد نقش تسهیلگری برای خود قائل شد. توان افزایی اجتماعی صرف در مناطقی که مردم نیازهای اقتصادی گوناگونی دارند نگاه فانتزی به نظر می­‌رسد. در حالی­که توانمندی اقتصادی فارغ از توان افزایی اجتماعی در جوامع محلی پایدار نخواهد بود. تشکیل گروه‌های خودیار، احداث صندوق­­های اعتبار خرد، ایجاد کسب و کار گروهی برای زنان، تاسیس نهاد­های محلی و نقش خانه هدی در توسعه کسب و کار­ جمعی زنان منجر به پایداری جوامع محلی خواهد شد. پایدار بودن نهاد­های محلی بویژه در مواقع بحران­ها باعث تداوم فعالیت­‌های مشارکتی و موثر بودن افراد محلی در کاهش آسیب و حل مسائل می­‌شود. توجه به کودکان یکی از مسائل اساسی و مهم در پیشبرد ظرح­‌های توسعه جماعت محور ماست. در خانه­ی هدی زاهدان موضوع توسعه­ فردی و اجتماعی کودکان و جوانانی که مادران آنها عضو این خانه بودند در الویت این برنامه قرار گرفته‌­است.