تنها نیت خیر و قصد نیکو کافی نیست. بسیار قصدهای نیکو و نیات خیر که با خطاهای راهبردی، مشکلی بر مشکلات و باری بر بارهای جامعه افزوده‌اند. خاطرات فعالان اجتماعی از تجربیات شکست‌خورده و ناموفق یا پیامدهای ناخواسته‌ی نامطلوب مداخلات ِ خیرخواهانه، این گزاره را تأیید می‌کند.
در چنین شرایطی، گریزی جز بهره‌گیری از تجربیات پیشین و گفت و شنود حول تجربیات ناموفق و شکست‌ها و ناکارآیی‌های ناخواسته نیست. به اشتراک گذاشتن این «نشدن»ها و همفکری و تأمل درباره‌ی علل و پیامدهای این پیش نرفتن‌ها و درجازدن‌ها، ما را از تکرار مجدد این مسیرها بازخواهد داشت. مسیرهایی که پیمودن مجدد آن‌ها، هزینه‌های فراوانی را نه تنها بر فعالان اجتماعی و مدنی، که بر جامعه‌ بار می‌کند.
بر مبنای چنین تلقی از اهمیت و ضرورت «نقد تجربیات مدنی در حوزه توانمندسازی جوامع محلی»، بنیاد تصمیم گرفت محور دومین موج از نشست‌های پژوهشی و ترویجی‌اش در سال ۱۴۰۲ را به مرور و نقد برخی شکست‌ها، موفقیت‌ها،‌ آورده‌ها و وانهاده‌ها در مسیر تجربیات مدنی نهادهای فعال در حوزه توانمندسازی جوامع محلی اختصاص دهد.
به این ترتیب شش نشست عمومی تابستان، پاییز و زمستان سال ۱۴۰۲ در بنیاد برگزار شد. هر نشست، به سنجش انتقادی فعالیت‌های صورت‌گرفته در یک حوزه یا حوزه‌های مختلف توانمندسازی که توسط نهادهای مدنی مختلف صورت گرفته‌بود، اختصاص داشت و سپس بحثی گروهی با مشارکت حاضرین در نشست یا مخاطبین حاضر در فضای مجازی حول محور ایده‌ها و تجربیات مطرح‌شده شکل می‌گرفت. متن حاضر، برآمده از این نشست‌های برگزارشده است.

سایه‌های روشنا
 ویژه‌نامه داخلی، پژوهشی و ترویجی

با گفتارهایی از:
زهرا اسکندری، زهرا امجدیان، عطیه اشتری، رضا امیدی، آرمان ذاکری، سمانه ذاکری، پیام روشنفکر، مریم کهنسال نودهی، صادق کشاورزیان، جلال کریمیان، ملیکا مقدم، نوح منوری

معصومه جهانتیغ، محمدکاظم متولی، شیما وزوایی، محمدعلی صالحی، ساناز قربانی، مهسا ابرین، زهرا یوسفی و محمدجواد دردکشان
گرافیک و صفحه‌آرایی:شبنم ترابی پاریزی
طراحی جلد: زهرا یوسفی

زمستان ۱۴۰۲
واحد توسعه و پژوهش، بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان

از اینجا دانلود کنید

سیستان و بلوچستان را گاهی آزمایشگاه یا قبرستان طرح‌های محرومیت‌زدایی و توسعه‌ای در دهه‌های اخیر دانسته‌اند. نهادهای مختلف از حاکمیتی و دولتی تا خیریه‌ای و داوطلبانه در این استان مشغول فعالیت و صرف هزینه در قالب طرح‌های مختلف در این استان بوده‌اند. این نهادها و مؤسسات رویکردهای متنوع و مختلفی در این مداخلات داشته‌اند. اما آنچه مشخص است، در واقعیت، همچنان این استان دچار محرومیت‌های شدید و کمرشکن است. چرا چنین وضعیت نامطلوبی در این استان علیرغم این همه تجربیات و مداخلات ادامه یافته‌است؟ برای پاسخ به این پرسش مهم، نخستین گام، گردآوری و احصاء این تجربیات بوده تا بتواند ما را در به دست آوردن پاسخی برای این پرسش و پرسش‌های مشابه کمک کند. پژوهش حاضر چنین هدف توصیفی را در نظر داشته‌است.
پژوهش «تجربه‌های محرومیت‌زدایی وفرصت‌های توسعۀ پایدار دراستان سیستان و بلوچستان‎»، پژوهشی مشترک بوده که با محوریت پژوهشکده مطالعات اقتصادی دانشگاه الزهرا و همکاری و حمایت بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان و مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در طول دو سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ به انجام رسید.
مجری و هماهنگ‌کننده این پژوهش، دکتر علی معینی و پژوهشگر آن، خانم سمانه سهرابی بوده‌است. همچنین این پژوهش زیر نظر یک شورای راهبری که متشکل از دکتر حسین راغفر، دکتر علی معینی، جواد دردکشان و سمانه سهرابی بوده‌، انجام شده‌است. بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان در نقش حامی و همکار اجرایی این پژوهش ایفای نقش کرد.
در این پژوهش تلاش شده‌است تا در پنج فصل، تصویری از فعالیت‌های صورت گرفته معطوف به محرومیت‌زدایی در استان سیستان و بلوچستان تا زمان نگارش این پژوهش ارائه شود.
فصل نخست این پژوهش به تعریف برخی رویکردها و مفاهیم مهم مرتبط با این حوزه اختصاص دارد. در چهار فصل بعدی، پژوهشگران تلاش کرده‌اند تا تصویری از اقدامات انجام‌شده چهار دهه‌ی گذشته در استان در حوزه‌های «اشتغال و توان‌افزایی»، «فقر و نابرابری آموزشی»، «بهداشت و سلامت» و «سوء تغدیه» ارائه دهند. بخش آخر این پژوهش، به ارائه یک جمعبندی کوتاه از مطالب گفته‌شده و ارائه پیشنهاداتی در این حوزه با استفاده از مرور تجربیات مذکور اختصاص دارد.

تجربه‌های محرومیت‌زدایی و فرصت‌های توسعه پایدار در سیستان و بلوچستان

خرداد ۱۴۰۲

کارفرما: مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

 مشاور: پژوهشکدۀ مطالعات اقتصادی دانشگاه الزهرا

 شورای راهبری: دکتر حسین راغفر، دکتر علی معینی، جواد دردکشان، سمانه سهرابی

 ناظر علمی: دکتر حسین راغفر

 مجری و هماهنگ‌کننده: دکتر علی معینی

 همکار اجرایی: بنیاد توسعۀ کارآفرینی زنان و جوانان

 پژوهشگر: سمانه سهرابی

از اینجا دانلود کنید

بنیاد توسعه‌ کارآفرینی زنان و جوانان، در ادامه‌ فعالیت‌های هفده‌ساله‌ خود، تلاش کرد در سال ۱۴۰۱، اهداف زیر را در قالب برگزاری سلسله نشست‌هایی تخصصی، محقق کند: آشنایی بیشتر و عمیق‌تر با ادبیات حوزه‌های توسعه، توسعه جوامع محلی، توان‌افزایی و تسهیلگری معیشت پایدار، به روز شدن دانش بنیاد در زمینه توسعه جامعه‌ محلی و پیوند میان مبانی نظری و انباشت تجربه‌های میدانی جهت اجرای بهتر در میدان و مداخله‌ محلی. در کنار این اهداف کلی، این سلسله نشست‌ها به عنوان بستری جهت هم‌افزایی و انتقال تجربه در حوزه توسعه‌ جامعه‌ محلی در میان علاقمندان و فعالان این حوزه‌ها، مقدمه‌ای جهت تشکیل گروه‌های تخصصی متشکل از مشاورین حوزه‌های توسعه جامعه‌ی محلی جهت غنا بخشیدن و به روزرسانی طرح‌های توسعه جامعه محلی بنیاد و همچنین تولید محتوای تحلیلی در حوزه توسعه جامعه محلی در نظر گرفته شد. ویژه‌نامه حاضر به گزارش این نشست‌ها اختصاص دارد.

مشق توانمندی؛ ویژه‌نامه داخلی بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان

تابستان ۱۴۰۲

واحد توسعه و پژوهش

با گفتارهایی از: کمال اطهاری، رضا امیدی، کریستابل پی‌جی، زهرا رهایی، محمد تقی شریعتی، فیروزه صابر، حسن طایی، پویا علاءالدینی و احمد میدری

این ویژه‌نامه را از اینجا دانلود کنید. 

بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان در راستای ماموریت ترویجی خود مجموعه‌ای از ویدئوهای مربوط به مفاهیم کلیدی کارِ بنیاد از توسعه جامعه محلی گرفته تا توان‌افزایی، تسهیلگری، و … را انتخاب، ترجمه و منتشر کرده است.

این ویدئوها را از اینجا ببینید. 

۱۳۸۸ و ۱۳۸۹

دو «طرح آموزش مهارت‌های پایه» و «تشکیل گروه‌های کارآفرین و آموزش بانکپذیری» از مجموعه طرح‌های توانمندسازی بانک جهانی بود که به کارفرمایی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری وزارت مسکن توسط خانه پژوهش نواندیش در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ در مناطق حاشیه‌نشین زاهدان (۸ محله حاشیه نشین شیرآباد- کریم آباد- بابائیان- مرادقلی- کارخانه نمک- صنعتگران- پشت گاراژها و پشت فرودگاه) اجرا شد و طرح توسعه جامعه محلی بنیاد توسعه کارآفرینی از سال ۱۳۹۰ و در ادامه این طرح‌ها در شیرآباد آغاز شد.

هردو طرح را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید.

طرح آموزش مهارت‌های پایه
شکیل گروه‌های کارآفرین و آموزش بانکپذیری

تهیه شده توسط:
بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان
The Sasakawa Peace Foundation（SPF）

 ۱۳۹۹

پروژه مطالعاتی «بررسی چالش‌های زنان کارآفرین و راهکار‌‌های برون‌رفت از آن»، یکی از فعالیت­‌های پژوهشی بنیاد است که در ذیل فعالیت‌های بین المللی تعریف شده و تا کنون در چند فاز ادامه پیدا کرده است. این پژوهش که به صورت مطالعه تطبیقی اوضاع کارآفرینی زنان در ایران و ژاپن تعریف شد، با همکاری دو سازمان مردم‌نهاد بنیاد توسعه کارآفرینی و بنیاد صلح ساساکاوای ژاپن به انجام رسیده است. این همکاری در پی تفاهم ‌نامه مشترکی که میان معاونت زنان و خانواده ریاست­ جمهوری با بنیاد ساساکاوای ژاپن در سال ۱۳۹۶ منعقد شده تعریف شد و از ایران بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان با همکاری انجمن ملی زنان کارآفرین این پژوهش مطالعاتی را به انجام رساند.

در این پژوهش که در انجام آن ۱۲۰ زن کارآفرین ایرانی از طریق برگزاری فوکس گروه و تکمیل پرسشنامه مشارکت کردند، ابتدا به بررسی وضعیت کلی اشتغال زنان و کارآفرینی زنان پرداخته شده، سپس چالش ها و راهکارهای برون رفت از این چالش‌ها به بحث گذاشته شده است. در گام بعدی این پژوهش، به حمایت‌های موجود برای زنان کارآفرین و صاحب کسب‌وکار از سوی نهادهای عمومی و خصوصی و نهادهای دولتی اشاره شده است. و در انتها و بعنوان مهم‌ترین بخش از این مطالعه، پیشنهادات کلان در سطح سیاست­گذاری به منظور بهبود و توسعه وضعیت کارافرینی زنان در سه دسته بندی: سیاست‌های حمایتی، ترویجی و زیرساختی آورده شده است. نتایج این پژوهش­ در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ در یک نشست بین‌­المللی با موضوع «سیاست­‌گذاری کلان در حوزه توانمندسازی اقتصادی زنان» در ایران و در محل کتابخانه ملی ارائه شد. همچنین این پژوهش در سال ۱۳۹۹ توسط بنیاد ساساکاوا به صورت کتاب منتشر شد. نسخه فارسی این کتاب نیز توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به تعداد محدود به چاپ رسیده است.

امید است این مطالعه، قدمی برای توسعه شرایط زنان کارآفرین و صاحب کسب و کار برداشته و افق‌های جدیدی را به روی ایجاد و توسعه فرصت‌های حرفه‌ای زنان بگشاید.

اینجا درباره این کتاب در وبسایت بنیاد ساساکاوا بخوانید.

می‌توانید فایل را از لینک زیر دانلود کنید.

Women_Entrepreneurship_and_Economic_Empowerment

تهیه شده توسط:
بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان
انجمن ملی زنان کارآفرین

پاییز و زمستان ۱۳۹۶

این گزارش، بخشی از یک تحقیق مشترک گسترده‌تر در خصوص وضعیت کارآفرینی زنان در ایران و ژاپن و با هدف معرفی پیشنهادات کلان در سطح سیاستگزاری به منظور بهبود و توسعه وضعیت کارافرینی زنان در این دو کشور است. گزارش حاضر در شش بخش تهیه شده است. در بخش بعدی وضعیت اشتغال و کارآفرینی زنان در ایران به طور اجمالی بررسی شده است. بر اساس یافته‌های این بخش، ۴۹ %از جمعیت کل کشور را زنان تشکیل می‌دهند و ۶۵ %از این زنان در سن مفید اشتغال -۲۰ الی ۶۰ سال- قرار دارند، حال آنکه تنها ۳٫۱۶ % از جمعیت زنان ۱۵ ساله و بیشتر مشارکت اقتصادی دارند. بیش از ۸۰ %از زنان جویای کار نبوده و از این میان باالی ۶۰ %خانه‌دار هستند. از طرفی با نگاه به وضعیت تحصیل زنان نزدیک به ۶۰ %از ورودی‌های دانشگاه در مقطع کارشناسی و بیش از ۴۰ %از ورودیان دانشگاه در دیگر مقاطع تحصیلی را زنان تشکیل می‌دهند. ترویج خوداشتغالی و کارآفرینی از عوامل تاثیرگذار بر افزایش مشارکت اقتصادی زنان است.

فایل را از لینک زیر دانلود کنید. 

بررسی وضعیت زنان کارآفرین ایران و پیشنهادات برای توسعه آن

تهیه شده توسط:
بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان
زهرا عمرانی
فاطمه عزیزی
زهرا رجبی
مرضیه محمودی
با تشکر از
کارگروه اشتغال و کارآفرینی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری
دفتر مشاوره حقوقی قیدی

پاییز و زمستان ۱۳۹۵

پژوهش حاضر در سه بخش تهیه شده‌است. در بخش اول که به روش کتابخانه‌ای تهیه شده‌است، تلاش شده تا با بررسی قوانین و مقررات مرتبط با زنان، تصویری جامع از عوامل قانونی موثر در ایجاد و توسعه کسب وکار و کارآفرینی زنان ارائه شود. بدین منظور ۲۷ قانون، از جمله قانون اساسی و قوانین عادی داخلی شامل قانون مدنی، قانون کار، قانون تامین اجتماعی، قانون حمایت از خانواده، سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسالمی ایران و … بررسی شده و از این میان ۵۵ ماده، بند و تبصره مرتبط با زنان که به نحوی تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر کسب و کار زنان دارند، استخراج شده‌است.

بخش دوم پژوهش، ترجمه پرسشنامه مربوط به گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۶ به نام «زنان، کسب و کار و قانون» است. این پرسشنامه حاوی ۱۴۷ سئوال در ۷ بخش است ، تحت عناوین دسترسی به نهادها، استفاده از دارایی‌ها، قوانین اشتغال، مشوق برای اشتغال، ایجاد اعتبار، مراجعه به دادگاه و حمایت در برابر خشونت. در سال ۱۳۹۴ پرسشنامه توسط ۱۷۳ کشور پرشده‌است که ایران رتبه ۱۷۱ را آورده‌است.

در بخش سوم این پژوهش، قسمت الف پاسخ‌های داده شده به پرسشنامه با قوانین تطبیق داده شده و اختلافات مشخص شده‌است. بر این اساس ۳۳ مورد اختلاف دیده شد، که ۹ مورد آن بسیار اساسی، ۱۶ مورد جزئی و ۸ مورد دارای ابهام است در موارد ابهام با تفسیر قانون ممکن است پاسخ تغییر کند. در قسمت ب از بخش سوم گزارش وضعیت ایران با سه کشور کانادا، ترکیه و تونس مقایسه شده‌است. کانادا به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین کشورها در حوزه اشتغال و کارآفرینی زنان، ترکیه به عنوان کشور مسلمان و همسایه ایران و تونس به عنوان کشور مسلمان پیش رو در حقوق زنان انتخاب شده‌اند. نتایج مقایسه نشان می‌دهد، حتی در صورت تصحیح سوالات مغایر با قانون اساسی و ترفیع نسبی ایران، همچنان فاصله ایران از نظر قوانین حمایتی در حوزه اشتغال و کسب و کار زنان با سه کشور مورد بررسی بسیار قابل تامل است.

در گام آخر برای بررسی موانع و محدودیتهای موجود برای کسب و کار و کارآفرینی زنان، نشستی با حضور ۱۶ زن کار آفرین برگزارشد که نتایج آن در پژوهش آمده است.

می‌توانید فایل مربوط به پژوهش را از لینک زیر دانلود کنید.

عوامل قانونی موثر در ایجاد و توسعه کارآفرینی و اشتغال زنان در ایران